إِنَّ الشَّيْطانَ لَيَجْرى مِنِ ابْنِ آدَمَ مَجْرَى الدَّمِ فَضَيِّقُوا مَجارِيَهُ بِالْجُوعِ. «1»
شيطان از جايگاه خون آدمى در انسان وارد مى شود، پس با گرسنگى، محلّ هاى ورود او را تنگ كنيد.
يعنى شيطان از راه شهوت خوراك و لذّت جنسى و غضب نفس و خيالات آدمى، در اطراف رگ هاى قلب و مغز او جاى مى گيرد و سپس براى طرح هاى شيطانى خود برنامه ريزى مى كند.
بنابراين شيطان به تنهايى زمينه ساز گناهان نيست و در بند بودن شيطان ها نسبى است. هر چه روزه كامل تر باشد، زنجيرى كه شيطان را اسير مى كند و جلوى نفس أمّاره را مى گيرد؛ محكم تر خواهد بود و از ميزان غفلت و انحرافات ناشى از آن خواهد كاست.
بر اين پايه مى توان گفت: روزه آنانى كه در ماه رمضان، گناهانى را از روى غفلت يا عمد مرتكب مى شوند، كامل و مقبول نيست.
امام على عليه السلام، خطاب به بندگان در خطبه روز فطر مى فرمايد:
وَ اعْلَمُوا عِبادَ اللَّهِ أَنَّ أَدْنَى ما لِلصَّائِمِينَ وَ الصَّائِماتِ أَنْ يُنادِيَهُمْ مَلَكٌ فى آخِرِ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ، أَبْشِرُوا عِبادَ اللَّهِ! فَقَدْ غُفِرَ لَكُمْ ما سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِكُمْ فَانْظُرُوا كَيْفَ تَكُونُونَ فِيما تَسْتَأنِفُونَ. «2»
اى بندگان خدا! بدانيد كمترين چيزى كه براى مردان و زنان روزه دار مى باشد اين است كه: در روز آخر ماه رمضان فرشته اى به آنان ندا مى دهد:
بشارت باد بر شما اى بندگان خدا! كه خداوند گناهان گذشته شمارا بخشود، پس مواظب باشيد كه از اين پس چه مى كنيد!
[ «16» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ ]
خدايا! بر محمد و آلش درود فرست؛ چنانچه ما در اين ماه از حق و عدالت و بندگى و طاعت منحرف شويم، به دايره عدل و درستى برگردان، و اگر از راه هدايت به گمراهى افتيم، استوارمان ساز، و اگر دشمنت شيطان بر ما چيره شود، از كيد و مكرش ما را رهايى بخش.
منبع:تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج 11،
نظرات شما عزیزان: